Si hay árboles, hay agua. Si hay agua, hay vida!

Klimaatverandering, we hebben er allemaal mee te maken. We horen het op het nieuws, we weten wat de gevolgen zijn en sommigen onder ons schieten in actie. In België merken we de impact, maar in El Salvador voelen de mensen letterlijk elke dag de gevolgen.

El Salvador was in 2014 al het derde meest kwetsbare land voor klimaatsverandering in heel Latijns-Amerika. Het land wordt massaal ontbost zowel door grote bedrijven, als door de overheid en zijn eigen inwoners. De temperatuur blijft stijgen in de zomer en in de winter valt er minder regen, maar in veel hevigere vlagen. Door de stijgende ontbossing zijn er minder bomen om al dit water op korte tijd op te vangen, staat de grond heel lang droog en is er geen water voor de andere planten. In tegenstelling tot België is El Salvador heel bergachtig, dit zorgt er voor dat huizen en zelfs hele dorpen na zo’n onweer overspoeld worden met modder.

Door de weersverandering functioneert het normale ecosysteem niet meer goed en zo komen er nieuwe plagen waar geen natuurlijke weerstand voor is. Een goed voorbeeld daarvan is de ziekte ‘la roya’ die koffieplanten aantast met schimmel. Deze ziekte is er sinds 2012 en zorgt voor een verlies van 70% van de totale koffieoogst.

Klimaatverandering heeft ook een grote impact op de economie: de coöperatieven maken bijna geen winst, waardoor ze gedwongen worden om naar andere ‘oplossingen’ te zoeken. In het beste geval betekent dit op zoek gaan naar andere markten zoals toerisme of experimenteren met andere koffieplanten. In het slechtste geval beslissen (zonen en dochters van) koffieboeren om vaak illegaal te migreren of komen ze in totale armoede terecht.

Voor klimaatverandering en alle effecten ervan is er niet één oorzaak of één schuldige. Ten eerste ontbreekt in El Salvador een milieu- en klimaatbeleid. Er is sinds 2016 wel een wet over herbebossing en een wet over proper water. Daarnaast voelt het kleine El Salvador ook veel gevolgen van de wereldwijde uitstoot. Het ontbreekt aan goede afspraken met de buurlanden: het door mijnbouw vervuilde water uit buurlanden Guatemala en Honduras vindt zijn weg naar El Salvador. Ten slotte zijn er ook individuen die bomen kappen zonder in te zien welke negatieve gevolgen dit allemaal heeft. Als we het probleem willen oplossen is het dus heel belangrijk dat alle mensen hun steentje bijdragen.

Las Fortunas, de koffiecoöperatieve die we op vrijdag bezochten, is zich heel bewust van zijn verantwoordelijkheid. Onder de motto’s ‘Si hay árboles, hay agua, si hay agua, hay vida!’ (Als er bomen zijn, is er water, als er water is, is er leven!) en ‘Mucho gente pequeña en jugores pequeños hacienda cosas pequeños pueden cambiar el mundo.’ (Veel kleine mensen, op vele kleine plaatsen, die vele kleine dingen doen, kunnen de wereld veranderen.) proberen ze die verantwoordelijkheid om te zetten in actie. Samen met het jongerenteam Nuevo Paraíso hebben we 200 bomen geplant om zo de ontbossing te compenseren.

Het was heel fijn om met je handen in de grond te zitten en dit samen met lokale, geëngageerde jongeren. Samen zoiets ondernemen, geeft het gevoel dat we grootste dingen kunnen bereiken en het probleem overwinnen.

Lisa.