Jongeren aan de macht tijdens de YOUCA Action Day

17 oktober: vandaag is de YOUCA Action Day, dé hoogdag van jongerenparticipatie. Vandaag willen 15.000 leerlingen uit Vlaanderen en Brussel tijdens de schooluren werken om wereldwijd jongerenprojecten te financieren. Een jongere kan écht even aan het roer staan en mee beslissingen nemen als -onder andere- politica, CEO of academicus. Maar daar mag het niet stoppen! Als jongerenambassadeur achter het project van YOUCA, breek ik een lans voor méér jongerenparticipatie, het hele jaar door.

Jongeren die op straat de longen uit hun lijf brullen of die zich vol enthousiasme en met grootse toekomstplannen smijten in het grillige politieke landschap. De laatste tijden verbaast het ons precies niet meer dat de jeugd zomaar de wereld op zijn kop zet en wereldwijde journaals halen. We willen niet meer toekijken, maar zélf de touwtjes in eigen handen nemen. Denk maar aan namen zoals Greta Thunberg of Malala Yousafzai die hierdoor grootse, prestigieuze prijzen wisten binnen te halen en die op jonge leeftijd al wereldfaam kregen.

Naast zulke namen heb je nog ontelbaar veel andere jongeren die acties ondernemen en projecten opzetten, ook in België. Al was het maar in de scouts of in het lokale jeugdhuis, jongeren doen iets met hun leven en zijn helemaal niet allemaal zou lui als de oudere generaties vaak over ons geloven. Misschien mag de ene jongere dan al wat meer engagementen opnemen dan de andere of al grootsere dingen bereikt hebben in zijn leven, het draait niet om wat je bereikt maar het feit dat de jeugd iets wíl bereiken. Maatschappelijke engagementen werken niet zoals de voetbalcompetitie of zoals games, het gaat niet om beter zijn of om winnen, maar om elkaar versterken en samen een eenheid vormen om zo de toekomst in eigen handen te nemen. Vandaag, op de YOUCA Action Day, is zo’n dag om stil te staan bij de onmetelijke kracht van die jongeren.

YOUCA is een organisatie door en voor jongeren, wat inhoudt dat een groepje geëngageerde jongeren het reilen en zeilen van de organisatie zelf bepaalt en zo de “bazen” zijn van slechts een paar vaste, oudere, werknemers. Het is een voorbeeld van hoe het óók kan. Draait het om jongeren? Betrek ons dan! Betrek ons bij het jeugdwerk, bij het uitstippelen van het onderwijsbeleid voor ons. Want: hoe voer je beleid voor jongeren als je als jongere zelf er amper bij betrokken wordt? Waarom naar een visie op zoek gaan in plaats van jongeren zélf om een visie te vragen? We staan te springen, laat ons niet liggen. Ook andere organisaties zoals de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) vragen om meer inspraak door jongeren.

Wel, vandaag willen wij duidelijk maken dat wij ook iets kunnen. Meedraaien op de werkvloer bijvoorbeeld, ook al is het maar voor een dag. En dat past perfect binnen het thema dat dit jaar op de YOUCA Action Day wordt aangekaart: ondernemen. Zo’n 15.000 jongeren engageren zich vandaag om één dagje te werken. Dat doen ze niet eender waar, ze kiezen zelf uit waar ze willen werken en krijgen zo de kans om een unieke werkervaring op te doen en misschien wel hun “droomjob” of toekomstige job te vinden. Sommigen onder hen trokken hun aller stoutste schoenen aan en kunnen nu aan de slag gaan als minister of CEO.

Ze doen mee om bij te dragen aan de projecten die we dit jaar steunen: een groot jongerenproject in Guinee en twee kleinere in België. De projecten zijn voor jongeren, maar ook dóór jongeren gekozen, want: wij kunnen, met de nodige achtergrond die we krijgen voor de stemming en de mogelijkheid kritische vragen te stellen over de projecten, zelf beslissen waar het campagnegeld op ingezet kan worden. Het loon, 55 euro, dat werkgevers voor iedere werkende leerling op de YOUCA Action Day betalen, gaat naar deze projecten. Jongeren verdienen er financieel dus zelf niets aan. Maar: ze ondernemen iets en dát vinden wij en zij zelf belangrijk. Zij zijn het zelf die met duizenden tegelijk staan te solliciteren om voor één dag ook mee te werken in die ‘volwassenenwereld’ met een frisse blik op hetgeen zij die dag voorgeschoteld krijgen. Puur jongerenengagement dat wil bijdragen aan en wilt participeren in een rechtvaardige en duurzame wereld.

En dat is broodnodig. Wereldwijd barst het van het jongerenengagement, maar niet iedereen krijgt dezelfde kansen. Dit jaar willen we met het geld jonge, gedreven ondernemers in Guinee steunen, een project van Trias. Het West-Afrikaanse land kent immers torenhoge werkloosheidscijfers onder jongeren en is één van de 10 armste landen ter wereld. 75% van de jongeren geraakt er nooit aan een job en 85% van de vrouwen mét diploma maakt geen schijn van kans op de arbeidsmarkt. Door de economische toestand van het land en een tekort aan infrastructuur en goed onderwijs zijn er te weinig openstaande jobs waardoor jongeren vaak illegaal te werk gaan of hun leven wagen op de gevaarlijke, chaotische wegen. Daarbovenop zijn de jongeren onderhevig aan een cultuur waar oudere mannen voorop gesteld worden en er weinig vertrouwen in de jongeren leeft. Zo kunnen jongeren met moeite een lening aangaan omdat banken denken dat ze met het geleende geld de oversteek naar Europa willen wagen. Zelf een onderneming opstarten mag dan wel de geknipte oplossing lijken, in hun realiteit is dat niet zo vanzelfsprekend.

Toch willen wij jong ondernemerschap in Guinee stimuleren om ook daar weer jongerenparticipatie aan te wakkeren! Dat doen we door jongerenorganisaties die ter plekke vormingen en coaching geven te versterken. Daarnaast gaat het geld ook naar microfinancieringsinstituten, kleine banken die de jongeren kennen én vertrouwen met geld zodat ze toch kleine leningen kunnen aangaan. Maar, wat voor ons het belangrijkste is aan het hele project is dat we het geld niet zomaar droppen in handen van corrupte overheden of machtsbedrijven. Ook hier streven we naar voor en door jongeren en duurzaamheid: wij jongeren volgen gedurende meerdere jaren het project op zodat het geld efficiënt besteed wordt en zodat de jongeren weldegelijk gehoord worden en hun dromen, kansen kunnen worden.

Als ambassadeur van het project dit jaar mocht ik samen met 4 andere enthousiaste jongeren naar Guinee reizen om daar de initiatieven te leren kennen en vooral ook om in contact te komen met plaatselijke jongeren. Een van de gesprekken die me het meest bijbleef, was het gesprek met een jonge vrouw, Aïssatou, die net zoals Greta Thunberg ook in haar land acties voor het klimaat wou opstarten. Het raakte me enorm toen ze me deed beseffen dat protesteren in haar situatie eerder een onbegonnen droom lijkt. Hoe gretig en gedreven ze ook is, als jonge vrouw wordt haar stem gewoonweg nergens gehoord. Ze vertelde me hoe trots ze was op haar medejongeren en dat ik en alle rest vooral moesten doorgaan: “grijp jullie kansen...” Dat is nu exact de boodschap die ik vandaag ook aan alle jongeren hier in België wil uitdragen: blijf brullen, tieren, gillen, het zijn wij die ons lot in eigen handen moeten nemen, het zijn wij die actie moeten ondernemen, het zijn wij die de kracht van de verandering in ons midden hebben. Ik ben net zoals Aïssatou zo ontzettend trots op ons, jongeren! Jij ook?